Griepgolven komen met grote regelmaat voor. Anders ligt dat bij
grieppandemieën. Dit zijn onvoorspelbare, wereldwijde epidemieën,
veroorzaakt door een nieuw type griepvirus. Als zon pandemie ontstaat
en ons land bereikt, kan tot dertig procent van de bevolking ziek
worden. Mensen met ziekteverschijnselen die duiden op griep moeten dan
behandeld worden met antivirale middelen, binnen 48 uur na het ontstaan
van de klachten. Om daar in te kunnen voorzien is aanleggen van een
voorraad met vijf miljoen kuren antivirale middelen nodig. Dit schrijft
de Gezondheidsraad in een advies dat vandaag wordt aangeboden aan de
minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
In Azië wordt al een tijd een nieuw type griepvirus gevonden, dat zeer
besmettelijk is voor pluimvee. In een aantal gevallen zijn door
besmetting met dit virus ook mensen ziek geworden of zelfs overleden.
Als het virus overdraagbaar wordt van mens tot mens, kan dat leiden tot
een grieppandemie. Een pandemie kan overigens ook elders in de wereld
ontstaan.
Het beste middel om mensen tegen besmetting te beschermen is
vaccinatie, maar het maken van vaccins tegen nieuwe griepvirussen duurt
geruime tijd. Zolang een vaccin ontbreekt, zijn bij een grieppandemie
dan ook andere maatregelen nodig. De Gezondheidsraad adviseert tijdens
een massale uitbraak iedereen die ziek wordt te behandelen met het
antivirale middel oseltamivir, een zogeheten neuraminidaseremmer.
Behandeling verkort de ziekteduur en vermindert de besmettelijkheid
voor anderen. Uitgaande van een percentage zieken van maximaal dertig
procent, zouden we in Nederland moeten beschikken over vijf miljoen
kuren van dit middel. Ten tijde van de eerste Nederlandse zieken
adviseert de Gezondheidsraad deze zieken te behandelen en hun naasten
uit voorzorg antivirale middelen te geven, và³à³rdat zij ziek worden. Dat
kan verdere verspreiding van het virus tegengaan. Bij een grotere
uitbraak vindt de Gezondheidsraad het geven van een kuur aan iemand die
niet ziek is niet doelmatig. Mensen bouwen dan geen immuniteit op en
kunnen later alsnog besmet raken. Een uitzondering kan gemaakt worden
voor bijzondere groepen, zoals ouderen of hulpverleners. Aanvullende
maatregelen bij massale besmetting zijn het sluiten van scholen en
beperken van grootschalige evenementen. Dat gaat verspreiding van het
virus tegen, maar kan ook grote maatschappelijke en economische
gevolgen hebben. Als massale besmetting optreedt, is zorgvuldige
afweging dan ook geboden.
Tijdens een pandemie moet de overheid deskundigen inschakelen,
bijvoorbeeld van het Centrum Infectieziekten i.o.. Als de pandemie
eerder in andere landen is opgetreden, moeten gegevens uit die landen
gebruikt worden. De scenarios met maatregelen moeten verder regelmatig
geactualiseerd worden op basis van nieuwe gegevens.
sB prof. dr J van der Noordaa, voorzitter; emeritus hoogleraar
virologie; Academisch Medisch Centrum, Amsterdam sB prof. dr GJ Bonsel,
hoogleraar sociale geneeskunde; Academisch Medisch Centrum, Amsterdam
sB dr PJ van Dalen, adviseur; Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn
en Sport, Den Haag sB prof. dr JT van Dissel, hoogleraar
infectieziekten; Leids Universitair Medisch Centrum sB dr GA van Essen,
huisarts; Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijns
Geneeskunde; Universitair Medisch Centrum Utrecht sB prof. dr JWM van
der Meer, hoogleraar inwendige geneeskunde; Universitair Medisch
Centrum St Radboud, Nijmegen sB prof. dr ADME Osterhaus, hoogleraar
virologie; Erasmus MC, Rotterdam sB dr RRR Huijsman-Rubingh, adviseur;
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Den Haag sB prof. dr
EJ Ruitenberg, hoogleraar internationale volksgezondheid; Vrije
Universiteit, Amsterdam sB prof. dr P Smits, hoogleraar farmacologie;
Universitair Medisch Centrum St Radboud, Nijmegen sB dr EW Steyerberg;
Instituut Maatschappelijke Gezondheidszorg, Rotterdam sB drs ACG
Voordouw; College ter beoordeling van geneesmiddelen, Den Haag sB dr K
Groeneveld, secretaris; Gezondheidsraad, Den Haag
Bron: Gezondheidsraad