Moeten zwangere en zogende vrouwen helemaal geen alcohol drinken of kan
een enkel glas geen kwaad? De adviezen verschillen nogal eens. Uit
wetenschappelijk onderzoek blijkt echter dat de enige veilige optie is:
niet drinken. Ook voorafgaand aan de conceptie is niet drinken, ditmaal
door beide partners, de enige keuze die schadelijke effecten uitsluit.
Na de conceptie kan alcoholgebruik door de man de vrucht uiteraard niet
meer schaden. Voor zwangere en zogende vrouwen ligt dat anders. Alcohol
in het bloed bereikt via de placenta het ongeboren kind. Via
borstvoeding kan de baby ook alcohol binnenkrijgen. In beide gevallen
kunnen al bij matig gebruik negatieve effecten optreden. Vrouwen doen
er dan ook goed aan af te zien van alcohol tot ze stoppen met
borstvoeding. Dat schrijft de Gezondheidsraad in een advies dat vandaag
wordt aangeboden aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
en aan de minister van Landbouw, Natuurbeheer en Voedselkwaliteit.
Wat zijn de effecten van matig alcoholgebruik bij conceptie,
zwangerschap en borstvoeding? De grote hoeveelheid wetenschappelijk
onderzoek levert het volgende beeld op.
Er zijn aanwijzingen dat een vrouw die à©à©n standaard horecaglas
alcoholhoudende drank per dag drinkt al verminderd vruchtbaar kan zijn.
Ook kan dit het risico van een miskraam verhogen. Alcoholgebruik door
de man, voorafgaand aan de conceptie, speelt mogelijk ook een rol. Hoe
meer er door beide partners gedronken wordt, hoe sterker de effecten
lijken te zijn. Niet drinken door beiden vanaf het moment dat de vrouw
zwanger probeert te raken sluit deze risicos uit. Is de zwangerschap
eenmaal vastgesteld, dan heeft het alcoholgebruik van de man uiteraard
geen invloed meer op de vrucht. Voor vrouwen ligt dat anders. Onderzoek
wijst erop dat al bij à©à©n standaard horecaglas per dag het risico van
miskramen en vroeggeboorte toeneemt. Ook kan deze hoeveelheid de latere
psychomotorische ontwikkeling van het kind ongunstig beïnvloeden.
Het risico van deze en andere effecten neemt toe naarmate een zwangere
vrouw meer alcohol drinkt. Dit principe geldt als ze gemiddeld meer
alcohol binnen krijgt, maar ook als ze af en toe bij à©à©n gelegenheid
veel drinkt. Bij twee tot zes glazen per dag loopt een kind later
mogelijk meer kans op alcoholverslaving. Zes glazen per dag tijdens de
zwangerschap kan leiden tot ernstige aangeboren afwijkingen, zoals het
Foetaal Alcohol Syndroom. FAS-kinderen vertonen groeiafwijkingen,
hersenletsel en afwijkende gelaatstrekken.
Wat zegt wetenschappelijk onderzoek over het effect van alcohol op
kinderen die borstvoeding krijgen? Ze blijken aanzienlijk minder te
drinken in de drie uur nadat hun moeder een of twee standaard
horecaglazen alcoholhoudende drank heeft gedronken. Ook kan een
verstoord slaap-waakpatroon optreden.
Al deze onderzoeksresultaten wijzen erop dat een veilige ondergrens
niet te geven is. Effecten bij conceptie, zwangerschap en borstvoeding
kunnen al optreden door kleine hoeveelheden alcohol. Niet drinken is de
enige veilige optie.
Die boodschap moet in alle vormen van voorlichting dan ook de kern
zijn, vindt de Gezondheidsraad. Daarbij kan toegelicht worden dat
iedere vermindering van alcoholgebruik de risicos vermindert. Dat geldt
voor het gemiddelde gebruik, maar zeker ook voor incidentele
uitschieters. Tijdens de periode dat borstvoeding wordt gegeven moet na
een glas alcoholhoudende drank drie uur gewacht worden met voeden of
kolven voor latere voedingen. Elk glas meer vermeerdert die tijd met
drie uur.
Eenduidigheid in de voorlichting is van groot belang. De voorlichting
moet eenvoudig zijn en geen angst oproepen, maar aangeven hoe het
gedrag kan worden aangepast.
Bron: Gezondheidsraad