Uit recent onderzoek naar de beleidsvoornemens bij gemeenten wordt een
kentering zichtbaar. Gemeenten bezuinigen dit jaar door fors te snijden
in de eigen organisatie. Verwacht wordt dat de sector dit jaar met 5000
formatieplaatsen zal inkrimpen. Het zijn vooral de middelgrote en grote
gemeenten die hun formatie terugbrengen. Door flexibele en creatieve
oplossingen slagen gemeenten er in te bezuinigen op de arbeidskosten en
tegelijkertijd gedwongen ontslagen te voorkomen. Dit blijkt uit een
onderzoek van het A+O fonds Gemeenten.
De bezuinigingen die het Rijk doorvoert werken fors door in de
begroting van gemeenten. Doordat de bevolking ieder jaar groeit, is een
jaarlijkse lichte groei van deze uitkering nodig om de gemeentelijke
dienstverlening aan de burgers op peil te kunnen houden. Desondanks is
de uitkering die gemeenten van het Rijk ontvangen vorig jaar in reële
termen omlaag gegaan.
Dit dwingt gemeenten tot bezuinigen. Waar dat in eerdere jaren nog met
de kaasschaaf kon, is dit jaar voor het eerst ook sprake is van een
forse vermindering van het aantal arbeidsplaatsen.
Bij de invulling van bezuinigingen kiezen gemeenten vaak voor
vacaturestops, samenwerking met andere gemeenten of het afstoten van
taken. Gedwongen ontslag komt bijna niet voor. Ook het stimuleren van
vervroegd pensioen komt relatief weinig voor. Dat zou immers neerkomen
op het financieren van inactiviteit.
Het werk dat blijft liggen wordt in veel gemeenten opgevangen door
flexibel om te gaan met het zittend personeel. Een populaire oplossing
is urenuitbreiding. Sinds 2000 is het mogelijk in de sector gemeenten
om op vrijwillige basis 40 uur te werken. Deze keuze wordt steeds voor
een jaar gemaakt. Het aantal gemeenten dat hierover afspraken maakt met
medewerkers is fors gestegen, naar bijna 30% in 2003.
Gemeenten bouwen hiermee de flexibiliteit in waarmee ze hun taken
kunnen uitvoeren zonder extra mensen te hoeven aannemen.
Het terugbrengen van de formatie komt vooral voor bij middelgrote en
grote gemeenten. Voor kleine gemeenten geldt dat zij nauwelijks nog
kunnen bezuinigen door het aantal formatieplaatsen terug te brengen. De
formaties van de kleine gemeenten zijn al geruime tijd geleden tot het
absolute minimum gereduceerd.
Bron: VNG