Gemeenten zijn over het algemeen positief over de nieuwe bijstandswet, waarmee ze nu anderhalf jaar werken. Ze voelen zich gestimuleerd om mensen zo gauw mogelijk uit de bijstand te helpen.
Dat blijkt uit een onderzoek onder 24 gemeenten, dat in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid door Regioplan Beleidsonderzoek is gehouden. Staatssecretaris Van Hoof is tevreden over de resultaten van dit onderzoek naar de eerste ervaringen van gemeenten met de Wet werk en bijstand. 'Het is goed om te zien dat, anderhalf jaar na invoering, al blijkt dat de wet de bedoelde verandering in gang heeft gezet.'
Met de invoering van de nieuwe bijstandswet, 1 januari 2004, werden de gemeenten verantwoordelijk voor het eigen bijstandsbeleid. De gemeenten tonen zich tevreden over de decentralisatie. De verantwoordelijkheden worden volgens de gemeenten nu daar gelegd waar ze moeten liggen. Ze krijgen een budget om de uitkeringen van te betalen en een budget voor activiteiten om mensen uit de bijstand aan een betaalde baan te helpen. Als het gemeenten lukt om mensen met een uitkering aan een baan te helpen, dan houden ze geld over dat ze vrij kunnen besteden. Dat blijkt gemeenten te prikkelen om beleid te ontwikkelen dat erop is gericht het aantal mensen in de bijstand te beperken. Uit het onderzoek blijkt dat vooral gemeenten met een tekort op hun budget daar haast mee maken. Gemeenten met een overschot ontwikkelen wel nieuw beleid, maar voelen minder druk om op korte termijn spijkers met koppen te slaan. Kleine gemeenten lopen over het algemeen ook wat achter met het ontwikkelen van nieuw beleid. 'De kleinere gemeenten gaan, uitzonderingen daargelaten, vaak door op de ingeslagen weg.'
Onder gemeenten leeft kritiek wel op de manier waarop het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid het geld voor de bijstand over de gemeenten verdeelt. Veel gemeenten vinden dat er daarbij te weinig rekening wordt gehouden met gemeentelijke inspanningen in het verleden.
De effecten van het nieuwe beleid zijn volgens het onderzoek nog niet precies te meten. Het is wel merkbaar dat er minder mensen voor een uitkering bij de bijstand aankloppen. 'Het feit dat voor een uitkering een tegenprestatie in de vorm van werk wordt verwacht, is voor sommige potentiële klanten een reden om toch maar geen aanvraag in te dienen,'schrijft Regioplan. Het bureau signaleert ook dat veel gemeenten zich inspannen om mensen uit de bijstand door te laten stromen naar een betaalde baan. Daarbij richten ze zich vooral op kansrijke klanten. Staatssecretaris Van Hoof van Sociale Zaken en Werkgelegenheid begrijpt dat wel, maar wijst ook op een andere kant: 'Het is ook zeer profijtelijk om te investeren in klanten die moeilijk te reïntegreren zijn. Het gaat immers vaak om klanten die langdurig in de bijstand zitten, waardoor bij succesvolle reïntegratie ook langdurige besparingen worden bereikt.'
bron:SZW