F. heeft een overval met geweld gepleegd. Vlak na het delict droomt hij over de slachtoffers. Het zijn angstige dromen. In het najaar van 2004, als hij vast zit in justitiële jeugdinrichting Eikenstein, neemt hij deel aan de pilot herstelopvoeding. Hij leert nadenken over de gevolgen van zijn handelen. In een rollenspel ontdekt hij dat hij het eng en moeilijk vindt om zijn slachtoffers onder ogen te komen. Als voorbereiding op dit gesprek wordt een video gemaakt waarin hij zijn gevoelens van schaamte uit. Hij raakt steeds meer doordrongen van de ernst van de zaak en het maken van de video blijkt moeilijker dan hij had gedacht. De video is inmiddels vertoond aan de slachtoffers. Van een ontmoeting is het niet gekomen.
F. is een van de 17 deelnemers aan de pilot herstelopvoeding die in de periode september 2004 - september 2005 is gehouden in de justitiële jeugdinrichting Eikenstein, onderdeel van JJI De Heuvelrug in Zeist. De methodiek is ontwikkeld door de Universiteit Utrecht. Doel van de pilot was het inzicht van jeugdige delinquenten in de gevolgen van delicten te vergroten en ze te stimuleren verantwoordelijkheid te nemen voor de gevolgen van het door hen gepleegde delict. Naast Eikenstein hebben het openbaar ministerie Utrecht, Slachtoffer in Beeld, de Raad voor de Kinderbescherming en Bureau Jeugdzorg - Jeugdreclassering aan de pilot meegewerkt. De pilot is uitgevoerd in het kader van het programma aanpak Jeugdcriminaliteit ´Jeugd Terecht' van het ministerie van Justitie, vanuit het kabinetsbrede programma ´Naar een veiliger samenleving'.
Herstel is een pedagogische aanpak met als doel een verbinding te leggen tussen de straf en het gepleegde delict. Door inzicht te krijgen en verantwoordelijkheid te nemen voor het eigen handelen, kunnen processen van verharding en onverschilligheid bij de dader worden tegengegaan. Hiermee wordt beoogd de recidive terug te dringen.
De deelnemers aan de pilot ondergingen een training van acht bijeenkomsten gericht op het vergroten van hun inlevingsvermogen in slachtoffers. Bij voldoende afronden van de training volgden zij een individueel hersteltraject waarbij de eigen strafzaak centraal stond. Zij werden begeleid bij herstelgerichte activiteiten, zoals het schrijven van brieven, het opnemen van een videoboodschap of een ontmoeting met de slachtoffers. In de pilot bleek dat dit een positief effect heeft op de deelnemers zoals een toegenomen moreel besef. Het praten over het eigen gedrag en over de gevolgen voor het slachtoffer werd als moeilijk en confronterend ervaren.
De pilot was kleinschalig van opzet. De resultaten zijn daarom niet generaliseerbaar naar alle jeugdige delinquenten. Maar de bevindingen van dit project zijn wel veelbelovend te noemen. Om deze reden wordt een vervolg gegeven aan deze pilot in de vorm van een groter opgezet experiment in meerdere justitiële jeugdinrichtingen.
bron:OM