Nederlandse vrouwen blijven vergeleken met vrouwen in andere EU-landen vaak werken nadat ze kinderen hebben gekregen. Tegenover een hoge participatie in personen, staat echter een lage arbeidsdeelname in uren. Afgezet tegen de overige EU-landen werken namelijk relatief zeer weinig Nederlandse moeders fulltime. 60 procent van de werkende vrouwen in Nederland zonder kinderen heeft een fulltime baan, tegen slechts 20 procent van de vrouwen met kinderen. In de Europese Unie wordt echter gemiddeld door 62 procent van de werkende vrouwen met kinderen fulltime gewerkt.
De vergrijzing van de bevolking leidt in de komende jaren tot ernstige tekorten op de arbeidsmarkt, met name aan hoger opgeleiden. Deze tekorten kunnen voor een belangrijk deel worden tegengegaan als vrouwen meer uren gaan werken.
Dit stelt de RWI in zijn vandaag gepresenteerde kwartaalanalyse arbeidsmarkt. Verder bevat de kwartaalanalyse een analyse van recente ontwikkelingen op de arbeidsmarkt.
Arbeidsparticipatie vrouwen
Kinderen hebben een grote invloed op de arbeidsparticipatie van vrouwen: hoe meer kinderen, des te minder vaak er wordt gewerkt en vooral ook des te vaker er in deeltijd wordt gewerkt. De invloed van het krijgen van kinderen op de arbeidsparticipatie verschilt per opleidingsniveau. Lager opgeleide vrouwen stoppen vaker met werken als zij kinderen krijgen, dan vrouwen met hogere opleidingen.
Opmerkelijk is dat op het moment dat kinderen naar de basisschool gaan, veel vrouwen grote deeltijdbanen inruilen voor kleinere of zelfs helemaal stoppen met werken. Het schooltijdenregime lijkt belemmeringen op te werpen voor de arbeidsdeelname.
De bereidheid van vrouwen om (meer) te gaan werken hangt, naast financiële motieven, voor een belangrijk deel samen met vertrouwen in goede opvang voor de kinderen. Hoogwaardige kinderopvangvoorzieningen en flexibiliteit van werktijden zijn belangrijke factoren die de arbeidsparticipatie in uren van vrouwen kunnen vergroten. Kernpunt is dat de verantwoordelijkheden thuis feitelijk en gevoelsmatig combineerbaar moeten zijn met het verrichten van betaalde arbeid.
In de tweede helft van 2005 komt de RWI met praktische aanbevelingen om vrouwen een grotere rol in het arbeidsproces te laten spelen.
Analyse recente ontwikkelingen op de arbeidsmarkt
De RWI wijst in zijn kwartaalanalyse verder op onder andere de volgende ontwikkelingen:
De werkloosheid is in het eerste kwartaal van 2005 licht gestegen (0,1 procentpunt). Omdat de jeugdwerkloosheid met een volle procentpunt daalde, komt de stijging vooral voor rekening van de ouderen op de arbeidsmarkt.
De beroepsbevolking is in het eerste kwartaal van 2005 niet gegroeid.
De (licht) gestegen werkloosheid gecombineerd met een toenemend aantal vacatures, duidt op een mismatch op de arbeidsmarkt. De RWI wijdt dit voor een belangrijk deel aan de al eerder geconstateerde opleidingskloof: de vraag naar hoogopgeleiden neemt toe, terwijl het aanbod op de arbeidsmarkt steeds lager opgeleid is.
De RWI verwacht op basis van de toegenomen werkloosheid, het stijgend aantal faillissementen en de negatieve groei van de economie in het eerste kwartaal van 2005, geen spoedig herstel van de economische groei en de werkgelegenheid. De laatste (neerwaartse) bijstellingen van de groeicijfers door het CPB en DNB versterken dit beeld. Hier komt nog bij dat vraag en aanbod op de arbeidsmarkt steeds verder uit elkaar dreigen te lopen. Terwijl het aantal werklozen toeneemt, neemt ook het aantal moeilijk vervulbare vacatures voor hoger opgeleiden toe, terwijl die voor lager opgeleiden daalt. Dit duidt op een structureel probleem. Dat probleem is nog groter dan uit de werkloosheidscijfers blijkt, doordat degenen die zich van de arbeidsmarkt terugtrekken daarin niet meetellen.
De Raad voor Werk en Inkomen is het overlegorgaan van werkgevers, werknemers en gemeenten. De RWI doet voorstellen aan de bewindslieden van Sociale Zaken en Werkgelegenheid over het brede terrein van werk en inkomen. Doel van deze voorstellen is een goed functionerende arbeidsmarkt te bevorderen. Het vergroten van de transparantie van en het verbeteren van de kwaliteit op de reïntegratiemarkt behoort eveneens tot de kerntaken van de RWI.
bron:RWI