PvdA Tweede-Kamerlid Aleid Wolfsen komt met een initiatiefwetsvoorstel dat mogelijk maakt dat ook de staat en lagere overheden strafrechtelijk kunnen worden vervolgd. Het is volgens Wolfsen niet te verdedigen dat personen en bedrijven wel voor de strafrechter kunnen worden gebracht, maar overheidsorganen zoals gemeentes en provincies vaak niet.
Achter een overheidsorgaan dat overtredingen begaat bevinden zich immers mensen die die delicten plegen. Als ook de overheid strafrechtelijk kan worden vervolgd, kunnen behalve het overheidsorgaan als rechtspersoon (´de staat', ´de gemeente', etc.), ook de voor het delict verantwoordelijke personen voor de rechter worden gebracht. Zij kunnen worden veroordeeld tot een geldboete of zelfs een gevangenisstraf. Het gaat hierbij om delicten die begaan worden uit hoofde van het uitoefenen van een overheidstaak, bijvoorbeeld het ontoelaatbaar slecht controleren van een vuurwerkopslag of het verlenen van een vergunning om giftig afval te storten.
Wolfsen: ´Er wordt door het kabinet veel gesproken over normen en waarden. Maar hoe kun je daarover gezaghebbend spreken als onder verantwoordelijkheid van hetzelfde kabinet massaal strafbare feiten worden gepleegd?' Daarnaast stelt Wolfsen dat de mogelijkheid van vervolging van overheidsorganen voor ambtenaren een aansporing kan zijn om hun werk beter uit te voeren.
De huidige wetgeving is volgens Wolfsen bovendien onbevredigend, omdat het een goede waarheidsvinding blokkeert, zoals bij de rampen in Volendam en Enschede. Omdat het Openbaar Ministerie meende dat de verantwoordelijke gemeenten handelden uit hoofde van een ´exclusieve overheidstaak', was het op basis van de huidige stand van de jurisprudentie niet mogelijk die overheden strafrechtelijk te vervolgen. En kon daarom ook geen strafrechtelijk onderzoek naar de oorzaken en vooral de verantwoordelijkheden van de rampen plaatsvinden. Bij zo'n onderzoek kan gebruik worden gemaakt van dwangmiddelen waaronder aanhouding, huiszoeking of het afluisteren van telefoons.
De vervolgbaarheid van de overheid staat al langer ter discussie. Al in 1997 nam de Tweede Kamer een motie aan die de mogelijkheid tot strafrechtelijke vervolging moest verruimen. En in 2003 meldde minister Donner dat hij spoedig met een reactie zou komen op voorstellen van een speciale adviescommissie over dit onderwerp. Tot op heden is er echter niets gebeurd. Wolfsen hoopt daar met zijn initiatiefwetsvoorstel eindelijk verandering in te brengen.
bron:PvdA