Door Nederland en Duitsland gezamenlijk is voor het internationale stroomgebied van de Eems een eerste beschrijving van de toestand van alle wateren - rivieren, meren, kustwater en grondwater - gemaakt conform de Europese Kaderrichtlijn Water. Deze inventarisatie vormt een eerste belangrijke stap op weg naar het bereiken van de 'goede toestand' van de oppervlakte- en grondwaterlichamen in 2015 in de Europese Unie.
De resultaten inclusief een economische analyse van het watergebruik zijn door Duitsland op 22 maart 2005, de internationale dag van het water van de Verenigde Naties, aan de Europese Commissie in Brussel overhandigd. Door Nederland zullen de resultaten na behandeling in de Tweede Kamer aan de Europese Commissie worden aangeboden.
Het is voor het eerst gelukt gebiedsdekkende voor het totale ca. 18.000 km2 grote stroomgebied van de Eems samen te vatten. De inventarisatie is grensoverschrijdend en in nauwe afstemming tussen Nederland en Duitsland tot stand gekomen. De voor het waterbeheer verantwoordelijke vertegenwoordigers van Nederland, Nordrhein-Westfalen en Niedersachsen in de internationale Stuurgroep Eems hebben de resultaten voor het stroomgebied van de Eems samenvattend geëvalueerd.
En hoe staan wij er nu voor met de Eems en haar stroomgebied?
De belasting van de Eems en haar zijrivieren met schadelijke stoffen en overmatige nutriëntenlozingen is de afgelopen decennia sterk verminderd. Dit is veroorzaakt door de aanzienlijke verbeteringen in het zuiveringsrendement van de zuiveringsinstallaties.
Ondanks dit resultaat laat de inventarisatie zien, dat de waterkwaliteit van de oppervlaktewateren door nutriënten uit de landbouw, zware metalen en bestrijdingsmiddelen in grote delen van het stroomgebied van de Eems sterk beïnvloed is en nog niet aan de 'goede toestand' voldoet zoals die EU-breed dient te worden bereikt.
Voor de oppervlaktewateren in het stroomgebied van de Eems wordt ingeschat dat voor slechts 10 van alle 536 waterlichamen in het stroomgebied van de Eems de doelstellingen zullen worden behaald in 2015.
Behalve de waterkwaliteit speelt daarbij ook de morfologie van de wateren een belangrijke rol: zo zijn in het verleden ten behoeve van scheepvaartkundig of landbouwkundig gebruik danwel voor bescherming tegen hoogwater genormaliseerd, verdiept, opgestuwd en van oeverbescherming voorzien dan wel zijn oude rivierlopen afgesneden. Deze menselijke ingrepen hebben ertoe geleid dat de Eems en een groot aantal zijrivieren vergeleken met de natuurlijke referentietoestand als 'sterk veranderd' zijn aangewezen.
Het grootste natuurlijke waterlichaam in het stroomgebied van de Eems is de Duitse Waddenzee.
Voor de grondwateren is geconstateerd dat van de 52 zogenaamde grondwaterlichamen slechts 15 waterlichamen aan de doelen van de Kaderrichtlijn Water zullen voldoen.
Dit wordt niet zozeer veroorzaakt door verdroging, maar veel meer door diffuse belasting met nutriënten, vooral stikstof, vanuit de landbouw.
De goede samenwerking tussen Nederland en Duitsland heeft ertoe geleid dat de gemeenschappelijke beschrijving succesvol is afgerond. Op basis daarvan zijn beide landen voornemens ook in het kader van de verdere implementatie van de Kaderrichtlijn Water in goed overleg nauw samen te werken.
De inventarisatie vormt slechts de basis voor de toekomstige eventueel aanvullende inspanningen van alle watergebruikers om de aangetoonde belastingen te verminderen en de na te streven milieudoelen te bereiken. Diverse belastingreducerende maatregelen zijn reeds genomen of worden voorbereid. Eind 2009 moeten de speciale grensoverschrijdend afgestemde maatregelenprogramma's zijn opgesteld. Eveneens dient dan een gemeenschappelijk internationaal stroomgebiedbeheersplan voor het gezamenlijke Eemsgebied gereed te zijn.
Dit is mogelijk als via publieke participatie ook de belanghebbenden bij de implementatie van de Kaderrichtlijn Water intensief door de waterbeheerders worden betrokken.
bron:VenW