De Eerste Kamer heeft dinsdag 28 juni 2005 zonder stemming het wetsvoorstel aangenomen dat regels stelt voor cameratoezicht door gemeenten. Er zijn al in tachtig gemeenten toezichtcamera's. De nieuwe wet moet ervoor zorgen dat overal in Nederland dezelfde regels gaan gelden voor het beschermen van de persoonlijke levenssfeer van mensen die in het zicht van een camera komen.
Het wetsvoorstel is zes jaar in behandeling geweest bij Tweede en Eerste Kamer. Minister Remkes (VVD, Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) zei in het debat over het voorstel dat hij nu op korte termijn met minister Donner (CDA) van Justitie gaat overleggen over het gebruik van beelden die de door gemeenten geplaatste camera's verzamelen bij het opsporen van strafbare feiten. Minister Remkes beklemtoonde overigens, dat het hoofdmotief voor het plaatsen van camera's in de openbare ruimte moet zijn en blijven het handhaven van de openbare orde. Dat beelden ook kunnen worden gebruikt bij het opsporen van strafbare feiten noemde hij een 'bijproduct' van het cameragebruik.
Woordvoerder mevrouw Tan van de PvdA plaatste kritische kanttekeningen bij de bewaartermijn van vier weken die voor beelden van de camera's gaat gelden. Zij verzette zich er niet tegen dat in concrete gevallen ook beelden bij de opsporing van strafbare feiten gebruikt kunnen worden, maar wilde zeker weten dat dit dan te allen tijde geschiedt onder verantwoordelijkheid van het Openbaar Ministerie en niet van de burgemeester. De burgemeester krijgt volgens de wet de bevoegdheid om binnen het kader van een door de gemeenteraad vast te stellen verordening de camera's te laten plaatsen. Een voorwaarde is dat zij goed zichtbaar zijn. Verborgen camera's zijn verboden. Senator Van Raak (SP) wees erop, dat de nieuwe wet vastlegt dat de gemeenteraad voortaan moet besluiten tot cameratoezicht, dat de burgemeester is belast met de bestuurlijke uitvoering en de politie met de operationele uitvoering. Daarmee wordt de rechtszekerheid van de burgers verzekerd, het cameratoezicht in de verschillende gemeenten op gelijke leest geschoeid en wordt ook een evaluatie mogelijk. Minister Remkes zei overigens dat hij overweegt een nieuwe wettelijke regeling voor het handhaven van de openbare orde op te stellen. Daarbinnen zou dan het cameratoezicht een plaats kunnen krijgen.
Woordvoerder Platvoet van GroenLinks waarschuwde ervoor dat de overheid met het nemen van maatregelen om het gevoel van veiligheid bij de burgers te bevorderen ook kan doorschieten. Hij verwees naar een uitlating van minister Pechtold (D66, Bestuurlijke Vernieuwing) dat 'we niet toemoeten naar een situatie waarbij zestien miljoen Nederlanders permanent worden bewaakt'. Volgens Platvoet is er al sprake van 'een schrikbarende toename van het aantal maatregelen dat de privacy van burgers schendt'. Volgens minister Remkes kiezen burgers tegenwoordig eerder voor veiligheid dan voor bescherming van hun persoonlijke levenssfeer. CDA-woordvoerder Pastoor zei dat het uitzonderlijk lang heeft geduurd voordat deze wettelijke regeling eindelijk een feit wordt. Hij wilde weten of de camera's ook geluiden of gesprekken gaan opnemen. Minister Remkes zei dat de camera's alleen op geluid zullen reageren: 'Dan gaan ze draaien'. Volgens de minister zullen ze geen gesprekken van mensen op straat opnemen. VVD-woordvoerder Hoekzema zei dat zijn fractie eigenlijk weinig beperkingen ziet bij het gebruik van beelden uit de toezichtcamera's bij het opsporen van strafbare feiten. Niet alleen beelden die strafbare feiten vastleggen, maar ook beelden die kunnen leiden tot de opsporing van die feiten mogen van de VVD door de politie worden gebruikt. SGP-senator Holdijk die mede sprak namens de fractie van de ChristenUnie, prees de regering voor de omschrijving van 'openbare plaats' waar camera's geplaatst mogen worden. Deze omschrijving is ontleend aan de Wet openbare manifestaties. Maar er zijn altijd grensgevallen, zei Holdijk. Er zijn bepaalde openbare plaatsen die particulier eigendom zijn, zoals stationshallen of winkelpassages. De eigenaar van zo'n openbare plaats mag ook camera's plaatsen, maar deze vallen niet onder de nieuwe wet, maar vallen volledig onder de Wet bescherming persoonsgegevens. Ook zei Holdijk dat cameratoezicht niet in de plaats mag komen van menselijke toezicht door de politie. 'Cameratoezicht heeft een aanvullend karakter', zei Holdijk.
Senator Engels van D66 zei dat zijn fractie vrede heeft met de inbreuk op de persoonlijke levenssfeer door toezichtcamera's nu de gemeenteraad daar randvoorwaarden aan kan stellen. Engels vond het 'moeizaam' dat de burgemeester in de bewaartermijn van vier weken betrokken kan worden bij opsporing en vervolging van strafbare feiten. Minister Remkes ontkende dit. Zodra er sprake is van opsporing ligt de verantwoordelijkheid geheel bij het Openbaar Ministerie, zei de minister.
bron:Eerste Kamer