"Wij denken dat het meer dan de moeite waard, ja zelfs een noodzaak is om onze kleine kernen leefbaar te houden. We doen dat zo lang het mogelijk blijft onze kerkelijke organisatie en ons kerkgebouw in stand te houden." Dat heeft kardinaal Simonis gisteren in Utrecht gezegd tijdens Dichtbij de Kern, een conferentie voor kleine woonkernen in Nederland, georganiseerd door de Rabobank en de Landelijke Vereniging van Kleine Kernen.
Geen nostalgie
De kardinaal benadrukte dat de Kerk zich niet vanuit een gevoel van nostalgie bekommert om de leefbaarheid in de kleine dorpen en op het platteland. De kerkelijke betrokkenheid komt voort uit bezorgdheid over de leefbaarheid in Nederland in het algemeen. Simonis schetste een proces van individualisering, verzakelijking, verloedering en secularisering. "Met betrekking tot het platteland denk ik dat het proces nog valt bij te sturen. Bovendien zijn wij als kerk uitdrukkelijk partij, lokaal geworteld en georganiseerd."
Sociale cohesie
In kleine kernen en vooral in agrarische samenlevingsverbanden is onderlinge steunverlening, sociale cohesie, eerbied voor de natuur en verantwoordelijkheid voor de toekomst volgens de kardinaal nu nog vanzelfsprekend. "Dit alles in een omgeving waar zingeving en religie een belangrijke rol speelden en nog spelen."
Kerk blijft het langst
Simonis zei het opmerkelijk te vinden dat het zo lang geduurd heeft voordat de kerken structureel als partner uitgenodigd werden bij de discussies en beslissingen over de leefbaarheid van het platteland. "We zijn vaak als laatste organisatie nog aanwezig in de kleine kernen. Deze aanwezigheid manifesteert zich met name door het kerkgebouw. Het laatste gebouw met een publieke functie nu postkantoor, bank, school en kruidenier verdwenen zijn. Als ook het kerkgebouw verdwijnt, is er geen bindmiddel meer over. Dan vervalt ook de rol van de Kerk als bindende factor in de gemeenschap."
Kerk kan het niet alleen
Simonis benadrukte wel dat de Kerk niet meer allà©à©n de aanwezigheid in de kleine kernen - die onder grote druk staat - in stand kan houden. "De bestuurlijke krachten en vrijwilligers in deze kernen worden schaars en de vermindering van het aantal inwoners door vertrek, leidt tot het uiteenvallen van gemeenschapsactiviteiten. Geldgebrek door vermindering van inkomsten bemoeilijkt het instandhouden van de veelal monumentale kerkgebouwen."
Overheid en andere partners
De kardinaal deed dan ook een beroep op de centrale, provinciale en gemeentelijke overheden om actiever, structureler en beter gecoà¶rdineerd bij te dragen aan het behoud van de leefbaarheid in de kleine kernen. Daarnaast is de Kerk al enige tijd in gesprek met onder andere de Rabobank om te bezien of er partners te vinden zijn.
Rabobank
Naast Simonis sprak ook Bert Heemskerk, de voorzitter van de Raad van Bestuur van de Rabobank, op de conferentie. Heemskerk, van huis uit theoloog, noemde de ontkerkelijking à©n de ontbanking van kleine kernen onomkeerbare processen. "Al kun je na een maand paus-uitzendingen gerust spreken van een katholiek reveil in Nederland", aldus de Rabobank-voorzitter.
Hulp van boven
Kardinaal Simonis stelde tijdens zijn toespraak tevens dat men zich in een agrarische omgeving bewuster is van de afhankelijkheid van de onvoorspelbare natuur. "Het breekbare tegenover het maakbare. Je kunt het niet op je eentje." Daarbij wordt volgens Simonis ook nog vaak gevraagd om hulp van het bovennatuurlijke, "van boven, zoals men dan zegt."
Waarden van het Land
De drijfveren en de spiritualiteit van boeren staan ook centraal in het project De Waarden van het Land. Dit is een gezamenlijk project van de Land en Tuinbouworganisaties, het Verband Katholieke Maatschappelijke organisatie en de Vrienden van het Platteland. Bij De Waarden van het Land gaat het om waardenoriëntaties van boeren en tuinders ten aanzien van persoonlijk leven, religie, zingeving en maatschappelijk leven. Wat drijft hen en wat is daarvan de betekenis voor de rest van de samenleving? Op 23 juni markeert een congres over dit thema de start van de Week van het Platteland.
bron:RKK