De verpleeghuissector heeft deze maand (juni 2005) opgeschreven wat zij verstaat onder verantwoorde zorg. Dat is op de kop af 15 jaar nadat landelijke verenigingen van cliënten, professionals en instellingen elkaar in Leidschendam beloofden gezamenlijk kwaliteitsnormen te gaan formuleren. Het is 9 jaar nadat de Kwaliteitswet zorginstellingen in werking is getreden. Die wet stelt het verlenen van verantwoorde zorg verplicht en laat de invulling van wat onder verantwoorde zorg moet worden verstaan goeddeels over aan de zorginstellingen zelf. Zij zijn daar dus rijkelijk laat mee.
Een mega-inspanning voor een kwaliteitsconcept
Het rapport Op weg naar normen voor Verantwoorde zorg is door de betrokken organisaties Arcares, AVVV, LOC, NVVA en Sting met trompetgeschal gepresenteerd. Het is echter de vraag of het rapport er was gekomen zonder publieke verontwaardiging, zonder politieke druk en zonder opdracht van staatssecretaris Ross. Directeur Rompa van Arcares noemde de totstandkoming van het rapport een "mega-inspanning", omdat het voor alle betrokkenen heel moeilijk was om op à©à©n lijn te komen. Lezing van het rapport leert dat het vooral gaat om een op hoofdlijnen uitgewerkt kwaliteitsconcept, gericht op kwaliteit van leven. Arcares is van plan om tegen het eind van dit jaar toetsbare normen vast te stellen, niet alleen voor verantwoorde zorg, maar ook voor de professionele kwaliteit van medewerkers en van de organisatie. Dat is vooruitgang, ook al gaat het langzaam.
Nu de resultaten zichtbaar maken
De brancheorganisaties kunnen hun achterban uiteraard niet dwingen, maar het blijft opmerkelijk dat een sector het zo moeilijk eens kan worden over zo'n basaal begrip als verantwoorde zorg. Dat wijst op een gebrek aan professionaliteit. Maar vooruitkijken is belangrijker dan terugkijken en het goede nieuws is dus dat er toetsbare normen komen. Dat wil zeggen dat instellingen met behulp van indicatoren hun resultaten zichtbaar kunnen maken. Meten is immers weten. Door naar de uitkomsten te kijken wordt duidelijk welk verpleeghuis goed presteert en welk niet. Verschillen in prestatieniveau kunnen bespreekbaar worden gemaakt en er kan verband worden gelegd met verschillen in professionele kwaliteit van personeel en organisatie. Dat brengt ons bij de vraag hoe een dergelijke toetsing eruit zal gaan zien. Wie gaat dat doen en welke consequenties worden eraan verbonden?
Verpleeghuizen zelf verantwoordelijk
Het rapport benadrukt het belang van interne en externe toetsing, maar houdt hierover geen helder verhaal. Er komt een tweejaarlijkse patiëntenraadpleging, de Raden van Bestuur en van Toezicht moeten hun verantwoordelijkheid nemen, de diverse visitatietrajecten worden met elkaar in samenhang gebracht, het staatstoezicht en de zorgkantoren worden genoemd en in het Jaardocument Maatschappelijke Verantwoording wordt publieke verantwoording afgelegd. Het klinkt nog niet heel stevig. Vooralsnog lijkt het erop dat velen toe gaan kijken, maar niemand echt verantwoordelijk is. Van sancties bij disfunctioneren is nog geen sprake. De Raad is van mening dat de verpleeghuizen hun verantwoordelijkheid moeten nemen. Hij hoopt dan ook dat er eind dit jaar naast toetsbare normen ook uitspraken van de instellingen liggen over toezicht, handhaving en consequenties. De sector is gebaat bij openheid over de feiten en duidelijkheid over de consequenties. Het zal haar imago goed doen als de verpleeghuizen goed voor hun patiënten zorgen en streng zijn voor zichzelf.
bron:RVZ