Het alcoholbeleid heeft de afgelopen maanden stevig op de agenda van de Tweede Kamer gestaan. De belangrijkste aanleiding was de Beleidsbrief Alcohol en Jongeren van Minister Hoogervorst van VWS. Aan dit plan was lang gesleuteld en tal van besprekingen zijn er aan vooraf gegaan.
Beleidsbrief maart 2005: Hoogervorst stelt breed pakket aan maatregelen voor
Uit de beleidsbrief van Hoogervorst sprak grote zorg over het feit dat jongeren in Nederland op steeds jongere leeftijd hun eerste glas alcohol drinken. Twee citaten: 'Nederlandse jongeren drinken het meest frequent van Europa'en 'In 1992 had nog maar 33% van de twaalfjarige meisjes ooit alcohol gedronken, in 2003 is dit percentage gestegen tot 68%'. Hoogervorst heeft met zijn beleidsbrief vriend en vijand ervan overtuigd dat we in Nederland met een ernstig alcoholprobleem te maken hebben. Hij heeft geluisterd naar wat alcoholwetenschappers daarover zeggen. Hoogervorst stelde daarom een breed pakket van maatregelen voor. Speerpunten: strengere handhaving van de leeftijdsgrenzen, een hogere accijns op breezers (60 cent extra per flesje) en geen alcoholreclame meer op radio en tv tussen 6 uur 's ochtends en 9 uur 's avonds.
Maatregel voor beperken alcoholreclame sneuvelt nog và³à³r kamerdebat
Uit vrees dat Hoogervorst onder druk van de lobby van de industrie een aantal van zijn maatregelen weer zou intrekken riep STAP hem in een persbericht (24/3/2005) op zijn poot stijf te houden. Toch gebeurde datgene waar we bang voor waren. Hoogervorst herriep de maatregel om alcoholreclame te beperken, toen hij uit de vele reacties op zijn voorstel begreep dat er onvoldoende draagvlak voor zo'n maatregel zou zijn in de Tweede Kamer. Met de STIVA (Stichting Verantwoord Alcoholgebruik, een lobbyorgaan van de alcoholbranche) kwam hij wel overeen dat alle alcoholreclame op televisie en in bioscopen zou voorzien worden van een slogan. De minister gaf zelf later aan dit een 'second best'- maatregel te vinden. Ook sprak hij met de STIVA af dat de Reclamecode voor Alcoholhoudende Dranken zou worden aangescherpt en dat reclames voortaan và³à³r uitzending worden getoetst
NB: Inmiddels is het voor STAP duidelijk dat deze zogenaamde verscherping in de praktijk een verzwakking betekent. De regelgeving is zodanig veranderd dat er nu voor de alcoholproducenten juist meer dan minder ruimte is om reclame voor alcohol te maken die aantrekkelijk is voor jongeren. De Tweede Kamer en Hoogervorst hebben zich volgens STAP op dit punt laten beetnemen door de branche.
Accijnsheffing op premixen krijgt geen steun in Tweede Kamer
Ook het voornemen van Hoogervorst om een accijnsheffing op breezers in te voeren is gesneuveld : het CDA, de VVD, en de LPF verzetten zich daartegen.
Op 15 juni jl. vond een Tweede Kamerdebat plaats. Door onze contacten met Duitse collega-organisaties hebben we op de valreep op maandag 13 juni een persbericht uitgegeven met als strekking dat recente verhoging van de accijns op breezers in Duitsland leidde tot daling van het alcoholgebruik. Dit gegeven was voor Hoogervorst belangrijk in het Kamerdebat en hij bleef dan ook aandringen op een verhoging van de breezersaccijns. Maar uit de stemming van een week later bleek dat de meerderheid van de Kamer zich tegen het accijnsplan van Hoogervorst keerde. Hoogervorst wilde niet tegemoet komen aan de wens van het CDA en de VVD om de accijns op sterke drank te verlagen (een maatregel die strijdig is met het belang van de volksgezondheid). 'Dat doe ik alleen als de Kamer de verhoging van de breezeraccijns accepteert'aldus minister Hoogervorst.
Kamerdebat juni 2005: drie moties over alcohol en jongeren aangenomen
Op 15 juni worden er in het kamerdebat n.a.v. de beleidsbrief Alcohol en Jongeren drie moties aangenomen, van de vijf die zijn ingediend.
1. Aangenomen. Een verzoek om de voorstellen m.b.t. accijnzen op premixen en bier in te trekken en bij het belastingplan met nieuwe voorstellen te komen. (Schippers, Buijs, Hermans) .
2. Aangenomen. Een verzoek om in overleg te treden met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en Koninklijke Horeca Nederland om te komen tot afspraken over maatregelen op het gebied van Happy hours en stunten met alcoholprijzen in horecaconvenanten en de algemene plaatselijke verordeningen. (Timmer en Van der Staaij)
3. Aangenomen. Een verzoek om de Kamer voor eind 2005 inzicht te geven in de effecten van de afspraken met betrekking tot de zelfregulering, het aantal getoetste reclames, afgewezen reclames, de opgelegde boetes, de tijdstippen waarop reclames worden uitgezonden en gedane studies over gedragsbeïnvloeding door alcoholreclame op jongeren. (Timmer en Van der Staaij)
4. Aangehouden (ingetrokken.) Een verzoek om (in navolging van een eerder aangenomen motie) een verbod op verkoop van alcohol beneden de kostprijs voor te stellen. (Van der Staaij, Kant en Timmer)
5. Verworpen. Een verzoek om nader onderzoek naar de handhavingscapaciteit van de VWS en op aansluiting daarvan het nemen van de nodige maatregelen. (Van der Staaij en Timmer)
De balans: minder reclame en duurdere drank niet meer taboe
Naast forse teleurstelling dat de accijnsvoorstellen en de reclamebeperking het niet gehaald hebben, blijft er toch ruimte voor enig optimisme. Nog niet eerder is in een beleidsnota van de overheid zo openlijk gesproken over reclamebeperking en accijnsverhoging. De minister van Volksgezondheid heeft nadrukkelijk gepleit voor een breed scala aan maatregelen. De beleidsvoorstellen waren expliciet gestoeld op het wetenschappelijke gegeven dat alcoholpreventiebeleid alleen effect heeft wanneer beschikbaarheidbeperkende (o.a. hogere accijns) en educatieve maatregelen naast elkaar en aanvullend op elkaar bestaan.
Wat in de beleidsplannen overeind is gebleven is de versterking van de controle op de naleving van de leeftijdsgrenzen, de optie dat premixen naar de slijter (in plaats van de supermarkt) verwezen worden, het expliciete advies 'geen alcohol onder de 16', ook richting ouders en een evaluatie van de zelfreguleringsafspraken (reclamecode) voor alcoholreclame. Het resultaat is een sterk afgezwakte variant van het krachtige beleid dat Hoogervorst voorstelde, maar waarin Hoogervorsts visie dat het beleid niet alleen gedragen kan worden door educatieve maatregelen zeker nog doorklinkt.
bron:Stap