Museum Kranenburgh in het Noord Hollandse Bergen zal deze zomer bevolkt worden door de beelden, kastjes, schilderijen, tekeningen en collages die het veelzijdige oeuvre van schilder-tekenaar-beeldhouwer Jaap Mooy (Bergen 1915-1987 Bergen) vertegenwoordigen.
De werken zijn afkomstig uit de omvangrijke collectie van de Heerlense orthopedisch schoenenfabrikant Jacques Defauwes, die goed bevriend was met Mooy. Defauwes is zich met een enorm enthousiasme blijven verdiepen in het werk van de kunstenaar, dat in zijn huis in Heerlen een prachtige plaats heeft gekregen. De selectie uit deze bijzondere collectie, omvat de hele periode van Jaap Mooys werkzame leven. In het werk doemt regelmatig het mensbeeld op, het wordt gekenmerkt door een grote eerlijkheid, rauwheid à©n poëzie, humor en bovenal diversiteit in stijlen en technieken. Extra aandacht zal worden geschonken aan de series late tekeningen van vrouwelijke naakten.
´Der Mensch braucht das Bild' is een tekst door kunstenaar Jaap Mooy zelf aangebracht in een van de meest chaotische collages die hij maakte. Hij was zich er altijd zeer van bewust dat de mens aan een overvloed van beelden is blootgesteld, beelden die gevoelens en gedachten oproepen die bewust of onbewust worden opgeslagen in ons geheugen. Mooy stimuleerde de bewustwording van de absurditeit van deze stortvloed van beelden en van het menselijk handelen. Hij probeerde hierin -bijvoorbeeld door middel van chaos, maar ook door uiterste verstilling- ordening of ijkpunten aan te brengen.
In de vroege jaren liet autodidact en Bergenaar Jaap Mooy zich inspireren door Hans Arp. Hij maakte fel gekleurde reliëfs met holle, bolle en vloeiende vormen, die verwijzen naar de natuur. In de oorlogsjaren werd hij in het kader van de Arbeitseinsatz tewerkgesteld bij het puinruimen van het gebombardeerde Bremen. Deze ervaring tekende zijn verdere leven en zijn werk; hij zou zich altijd blijven opwerpen voor de slachtoffers en tegen de wereldlijke en kerkelijke machthebbers.
In zijn schilderijen werkte Mooy aanvankelijk in een trant die verwant was aan het werk van de experimentele groep dichters en schilders (de latere CoBrA-groep) zoals Corneille, Appel, maar vooral dorpsgenoot Lucebert. Ook maakte hij sinds de jaren vijftig vele aan het surrealisme en het dadaïsme verwante fotocollages en ´kijkkastjes': wonderlijke creaties, waarbij allerlei ´rotzooi' als veren, radertjes, wijzerplaten, horloges e.d werden samenbracht.
In 1956 ging Mooy over op het maken van sculpturen. Velen kennen hem van zijn zogenaamde ´schrootbeelden' (1956-1964). Hij bezocht daarvoor autosloperijen en de schrootbergen van de Hoogovens, die voor hem een enorme hoeveelheid nieuwe mogelijkheden boden. Het afval van de industrie en de consumptiemaatschappij laste hij aaneen tot imponerende, soms haast dreigende, constructies. Hiermee brak hij definitief met de academische traditie van het beeldhouwen. Ook maakte Mooy in de periode 1956-1965 reeksen tekeningen in inkt, die zijn beelden als het ware begeleiden.
Vanaf 1965 onstond werk van een geheel andere aard: grote, koele, geometrische vormen, waarmee hij aansloot bij de nieuwe ontwikkelingen in de kunst van die periode. Het beeld dat in het Bergense Oranjeplantsoen staat is afkomstig uit een ingetogener periode in het oeuvre van Mooy, die zich in de jaren zeventig verdiepte in een gestileerde en elementaire abstractie. In de laatste jaren keerde Mooy weer terug naar het expressionisme en het figuratieve.
bron:Museum Kranenburgh