De wijze waarop in Nederland recht en rechtspraak functioneren draagt substantieel bij aan de groei van onze economie. Van de 2% economische groei per jaar gemiddeld over de afgelopen decennia, kan 0,8% per jaar worden toegerekend aan het goed functioneren van wetgeving, rechtspraak en rechtshandhaving in brede zin. Deze berekening maakt onderzoeker dr. B.C.J. van Velthoven in een studie in opdracht van de Raad voor de rechtspraak naar het belang van de juridische infrastructuur voor het niveau en de groei van de welvaart in Nederland.
De rechtseconoom Van Velthoven trekt deze conclusie op basis van een vergelijking van een groot aantal internationale studies naar de factoren die verantwoordelijk zijn voor economische groei. Traditioneel wordt daarbij gekeken naar het opleidingsniveau en de gezondheid van de bevolking, het investeringspeil en de omvang van de overheidsbestedingen. Ook de belastingdruk, de handelspolitiek, en specifieke geografische en historische omstandigheden zijn vanouds factoren van betekenis.
In de laatste twee decennia is echter het inzicht gegroeid dat voor een voorspoedige economische ontwikkeling ook en juist de aanwezigheid is vereist van een passende politieke en juridische infrastructuur. De bereidheid om te investeren en te produceren hangt in hoge mate af van het vertrouwen bij de betrokkenen dat men op den duur profijt kan trekken van die investeringen. De bescherming van het eigendoms- en contractenrecht en het functioneren van de onafhankelijke rechtspraak blijken dan ook van belang om verschillen tussen landen in het groeitempo van hun economie te verklaren.
In de onderzochte studies is gekeken naar diverse kenmerken. Enerzijds gaat het daarbij om subjectieve criteria ofwel door deskundigen gegeven oordelen over belangrijke kenmerken van een land. Voorbeelden zijn van deze criteria zijn de politieke stabiliteit, het nakomen van verplichtingen door de overheid, de omvang van de corruptie en de werking van het recht. Anderzijds is gekeken naar objectieve kenmerken zoals de feitelijke inhoud van rechtsregels en de feitelijke onafhankelijkheid van de rechtspraak. Nederland scoort, zo blijkt uit deze vergelijking, op vele kenmerken goed tot zeer goed. Slechts in twee aspecten blijft Nederland ten opzichte van andere landen achter namelijk de kosten voor het bedrijfsleven als gevolg van criminaliteit en bescherming van kredietverschaffers
Volgens de onderzoeker leiden zijn bevindingen tot een paradoxale conclusie. Enerzijds blijkt dat door de hoge scores in ons land er maar weinig ruimte voor juridische verbetering aanwezig is. Een welvaartsstijging is maar in beperkte mate mogelijk via verdere versterking van de rechtspraak. Anderzijds vergt het handhaven van de goede Nederlandse positie een grote alertheid ten aanzien van veranderende omstandigheden. In dit verband wijst de Raad voor de rechtspraak op de zorg die er thans bestaat over de toenemende druk op de rechtspraak en de gevolgen daarvan zowel met betrekking tot de tijdigheid als de juridische kwaliteit van de rechtspraak.
bron:Raad voor de Rechtspraak