Ondergronds bankieren (ook wel aangeduid met de uit India afkomstige term 'Hawala') is een wereldwijd groeiend fenomeen. Het IMF schat dat er op dit moment jaarlijks wereldwijd voor ongeveer 100 miljard dollar via ondergrondse banken naar het buitenland wordt overgemaakt. Ondergrondse banken in Nederland overtreden de Wet inzake de geldtransactiekantoren (Wgt) die sinds juli 2002 van kracht is.
Uit opsporingsonderzoeken van de politie en FIOD-ECD blijkt dat ook in Nederland ondergrondse banken actief zijn. Over het exacte aantal ondergrondse banken en de bedragen die hiermee gemoeid zijn bestaan slechts zeer ruwe schattingen. Het gaat om "bankiers" die zich primair richten op familiebetalingen door (bepaalde groepen) migranten, maar er zijn bij de politie ook voorbeelden bekend van grootschalig opererende ondergrondse banken die speciaal zijn opgezet om criminelen te bedienen. Ondergrondse banken geven criminelen en terroristen de mogelijkheid om, vaak zonder nalaten van een papieren spoor, buiten het zicht van de autoriteiten geld van het ene naar het andere land te verplaatsen. Bestrijding van het ondergronds bankieren is daarom van belang in het kader van de strijd tegen het witwassen en de financiering van terroristische activiteiten. Ondergrondse banken zijn soms onderdeel van een internationaal netwerk van hawala-banken. Dit staat in een brief die minister van Zalm van Financiën en minister Donner van Justitie vandaag naar de Tweede Kamer hebben gestuurd over het verschijnsel 'ondergronds bankieren' en de maatregelen die de overheid neemt om deze illegale vorm van financiële dienstverlening tegen te gaan. Aanleiding voor deze brief is een studie die in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) van het ministerie van Justitie is uitgevoerd. ( zie voor het volledige rapport www.wodc.nl).
De belangrijkste maatregelen uit de brief zijn:
· Er bestaat geen volledig beeld van de aard en omvang van het fenomeen. In het kader van kennisvergroting gaat het ministerie van Financiën onder andere participeren in een internationaal onderzoek onder leiding van de Wereldbank, naar bilaterale geldstromen als gevolg van inkomensoverdrachten van migranten naar het land van herkomst. Het onderzoek richt zich onder meer op de relatie Nederland-Suriname. Daarnaast wil De Nederlandsche Bank (DNB) reële schattingen gaan maken van de omvang van de markt van ondergrondse banken in Nederland.
· In samenwerking met de financiële sector en migrantenorganisaties zal onderzoek worden gedaan naar de toegankelijkheid en het aanbod van producten voor migranten.
· Het ministerie van Financiën evalueert de Wgt om te bezien welke gevolgen de toetredingseisen hebben gehad op het aanbod van geldtransactiekantoren in Nederland en of de wet voldoende aanknopingspunten biedt voor een adequate handhaving.
· Er worden maatregelen genomen om de effectiviteit van opsporing en vervolging van ondergrondse banken te verbeteren. DNB, FIOD-ECD en de politie spelen hierin een centrale rol. De samenwerking wordt gebundeld in het kader van het Financieel Expertise Centrum (FEC).
bron:MinFin