Uit het zojuist verschenen IPCC rapport
blijkt dat er maatregelen genoeg beschikbaar zijn om de groei van
broeikasemissies terug te dringen om zo de mondiaal gemiddelde
opwarming te beperken tot 2 á 3 graden Celsius. Zonder extra
klimaatbeleid zouden de broeikasgasemissies juist met 25-90%
stijgen tussen 2000 en 2030. Beperking tot 3oC leidt naar schatting
tot 0,6% afname van het bruto mondiaal product (BMP) in 2030.
Volgens berekeningen van het MNP komt dit neer op gemiddeld $ 60
per wereldburger . Tegen hogere kosten is het ook mogelijk de
stijging te beperken tot 2oC. Dit komt neer op circa 3% afname van
het BMP (MNP: gemiddeld $ 300 per wereldburger). Energiebesparing
in de gebouwde omgeving heeft wereldwijd het grootste potentieel om
de uitstoot van broeikasgassen te verminderen tegen relatief de
laagste kosten. Het feit dat het technisch mogelijk is emissies te
reduceren tegen beperkte totale kosten leidt volgens het rapport
nog niet automatisch tot verregaande reducties. Het MNP heeft de
leiding gehad over de totstandkoming van dit rapport.
Op 4 mei heeft het Intergovernmental Panel
on Climate Change (IPCC) de samenvatting voor beleidsmakers van het
vierde assessment rapport van Werkgroep III van het IPCC
goedgekeurd. Dit rapport geeft een overzicht van de huidige kennis
over mogelijke maatregelen om klimaatverandering te verminderen.
Eerder dit jaar verschenen de samenvatting van de rapporten van
Werkgroep I (verandering van het klimaat) en Werkgroep II (gevolgen
van klimaatverandering en mogelijkheden voor aanpassing).
Zonder klimaatbeleid toename
broeikasgassen
De afgelopen 35 jaar zijn de
broeikasgasemissies wereldwijd met ca. 70% toegenomen. Het is de
verwachting dat zonder extra klimaatbeleid deze trend zich voort
zal zetten: emissies in 2030 zijn naar verwachting 25-90% hoger dan
in 2000, vooral veroorzaakt door een verdere stijging van het
energieverbruik. De sterkste groei vindt naar verwachting plaats in
ontwikkelingslanden met sterk groeiende economieën zoals
China, India, Brazilië.
Terugdringen emissies
Het aangeven van temperatuurconsequenties
van emissieontwikkeling is lastig vanwege de onzekerheid in het
klimaatsysteem. Op basis van huidige inzichten leidt een
broeikasgasconcentratie van 550 ppm CO2-eq in de atmosfeer bij een
middenschatting (50% kans) tot ongeveer 3o Celsius
temperatuurstijging en 450 ppm CO2-eq tot net iets meer dan 2o
Celsius (de huidige concentratie is circa 430 ppm). Om deze
concentratie niveaus te bereiken, mogen de komende jaren wereldwijd
de emissies nog beperkt stijgen, maar moeten zij in 2030 gedaald
zijn tot het huidige niveau stabilisering of zelfs licht hieronder.
Op de lange termijn moeten de broeikasgasemissies nog veel verder
worden teruggedrongen .
Kosten tot 3% van het BNP
Het IPCC schat dat het totale (technische)
potentieel aan maatregelen voldoende is voor de emissie reducties
die nodig zijn voor beperking van de temperatuurstijging tot zowel
3o Celsius als 2o Celsius. De kosten van het invoeren van een
pakket maatregelen om de wereldwijde stijging van de temperatuur te
beperken tot 3o Celsius zijn naar schatting zo n 0.6% vermindering
van het BNP in 2030, oftewel gemiddeld een 0.02% afname van de
jaarlijkse groei tot 2030. Uit MNP berekeningen blijkt dat dit
impliceert dat het gemiddelde inkomen per wereldburger in 2030 met
circa $60 afneemt. De onzekerheidsrange bij deze getallen gaat van
0-2.5%. Het IPCC rapport laat ook zien dat er minder studies zijn
die naar beperking tot 2o Celsius hebben gekeken; deze studies
geven aan dat de inkomensverliezen hier in 2030 minder dan 3% van
het bruto mondiaal product zijn. Het IPCC geeft hier geen
onzekerheidsrange, omdat hiervoor nog te weinig studies zijn
uitgevoerd. Op regionale schaal kunnen de kosten sterk van dit
gemiddelde afwijken.
Kosten kunnen ook worden uitgedrukt in
termen van de prijs per vermeden emissie-eenheid (in $/tCO2-eq ).
Het is volgens het rapport mogelijk om de verwachte groei van de
uitstoot van broeikasgassen wereldwijd in 2030 te stabiliseren op
huidig niveau tegen ca $ 20 / ton CO2 equivalent. Voor $ 50 /ton is
een 15-20% afname mogelijk terwijl voor $ 100 / ton is zelfs een
reductie van 25 % haalbaar is.
Emissiereductie-mogelijkheden het grootst
in de gebouwde omgeving.
Er is een scala van technologieën
nodig om deze reducties van broeikasgasemissies te bereiken. Alle
landen en maatschappelijke sectoren moeten daarbij betrokken
worden. Ongeveer 60 % van de potentiële reducties in 2030 zijn
beschikbaar in
ontwikkelingslanden..Energiebesparing in
gebouwen is de maatregel met wereldwijd het grootste potentieel
tegen de laagste kosten. Daarnaast worden door IPCC ook
hernieuwbare energie, energiebesparing in andere sectoren,
bevordering van alternatieve vervoerssystemen, inzet van
kernenergie, en kooldioxide-afvang en -opslag in de diepere
ondergrond genoemd. De land- en bosbouwsector kunnen behalve door
een vermindering van emissies ook een bijdrage leveren door het
opnemen van het CO2 en het vast te leggen in de bodem of in
hout.
Barrières
Het feit dat het technisch mogelijk is
emissies te reduceren tegen beperkte totale kosten leidt volgens
het rapport nog niet automatisch tot verregaande reducties. Dit
hangt ondermeer samen met het feit dat de kosten en baten verdeeld
zijn. Daarbij komt dat door de lange levensduur van investeringen
nu, de aard en omvang hiervan in de komende jaren bepalend zijn
voor emissies tot ver in deze eeuw. Om deze reden is het tijdig
starten met beleid belangrijk voor het bereiken van vergaande
reducties. In het rapport worden enkele suggesties gedaan om de
maatschappelijke acceptatie te verbeteren zoals koppeling van het
klimaatproblemen met andere doelen zoals energie
voorzieningszekerheid en beperking van luchtverontreiniging.
IPCC Werkgroep III en de rol van het
Milieu- en Natuurplanbureau (MNP)
Het MNP heeft een belangrijke rol gespeeld
bij de totstandkoming van het IPCC rapport. Bert Metz is
co-voorzitter van Werkgroep III die het rapport heeft uitgebracht.
Leo Meyer leidt het secretariaat van deze werkgroep. Tevens zijn
verschillende MNP onderzoekers betrokken geweest bij het schrijven
van het rapport. Het rapport is opgesteld door een wereldwijd team
van 160 auteurs en de concepten zijn door internationale experts
uitvoerig becommentarieerd.
Mogelijkheden klimaatbeleid: Nederland,
Europa en de wereld
Het MNP doet zelf ook onderzoek naar de
mogelijkheden voor wereldwijd, Europees en Nederlands
klimaatbeleid. Eerder dit jaar verscheen het MNP rapport Van
klimaatdoelstelling tot emissiereductie. Ook dit rapport laat zien
dat het mogelijk is wereldwijd emissiereducties te bereiken in
overeenstemming met de doelstelling van EU klimaatbeleid (een
maximale stijging van 2o Celsius). Dit rapport geeft tevens aan dat
hiervoor wel zeer spoedige actie en wereldwijde samenwerking
noodzakelijk zijn. Uit studies die het MNP uitvoert blijkt dat er
in Europa voldoende maatregelen beschikbaar zijn om het klimaatdoel
van de Europese Commissie van 20 tot 30% reductie in 2020 te halen.
Reducties in Nederland zijn in sterke mate afhankelijk van
energiebesparing, hernieuwbare energie en CO2 afvang en opslag.
Volgens de MNP/ECN analyse van de klimaat- en energiedoelen van het
regeerakkoord bedragen de kosten voor Nederland 4 tot 9 miljard
euro in 2020.
bron:Milieu en natuur planbureau