Woensdag 31 augustus ontvangt staatssecretaris Van Geel in Nieuwspoort de publicatie 'Rioleringsatlas van Nederland'. Uit het onderzoek onder alle gemeenten in Nederland blijkt dat de technische kwaliteit van de riolering goed is. Dat blijft zo als gemeenten het voorgenomen investeringstempo realiseren. Binnenkort is 99,3% van alle huishoudens aangesloten. Ook investeren gemeenten miljarden in de verbetering van de waterkwaliteit. Het rioolrecht zal daardoor wel binnen afzienbare tijd verdubbelen. De ambtelijke onderbezetting bij gemeenten blijft een zorgpunt.
Forse inspanning voorkomt achterstallig onderhoud
Uit het onderzoek blijkt dat in Nederland meer riolering ligt dan tot nu toe is
aangenomen. De ruim 80.000 km vrijvervalriolering en 20.000 km druk- en persleiding hebben een vervangingswaarde van 58 miljard euro. De jaarlijkse kosten bedragen daarvoor nu 1,1 miljard euro, wat voor 87% via het rioolrecht betaald wordt. De kwaliteit van de riolering blijft op orde als gemeenten de komende zes jaar de ruim 3 miljard aan voorgenomen investeringen voor vervanging en renovatie daadwerkelijk realiseren. Lokaal komen wel vervangingsachterstanden voor. Door de leeftijdsopbouw van de riolering zullen na 2010 de huidige investeringen van ruim een half miljard per jaar fors moeten stijgen.
Overstorten verminderd
Meestal worden het regenwater en het vuile water via dezelfde rioolbuis afgevoerd. Bij hevige regenval loopt dan vervuild water in sloten, vijvers of grachten. Om die zogenaamde overstortingen te halveren, bouwen gemeenten grote betonnen bakken of buizen. Daardoor komt er minder en schoner water uit het gemengde riool. Gemiddeld bouwen gemeenten voor iedere woning op dit type riolering 320 liter extra bergingsruimte. De sanering van overstorten met mogelijke risico.s voor de dier- en volksgezondheid is praktisch afgerond. Het aantal is gedaald van 710 in 2000 tot 16 begin 2005. De reeds gemaakte en tot 2010 te maken kosten bedragen minimaal 2 miljard euro.
Toename in scheiding afval- en regenwater
Ook door het scheiden van afval- en regenwater komt er minder vuil uit het riool. In totaal zullen gemeenten in 2010 10% van de gemengde riolering gescheiden hebben. De totale investering bedraagt hiervoor circa 2 miljard euro. Het gescheiden afvoeren van afval- en regenwater is het beleid maar blijkt kostbaar. De extra kosten daarvoor kunnen de komende decennia oplopen tot meer dan 20 miljard euro indien gemeenten de helft van hun gemengde systemen gaan ombouwen. Daardoor kunnen de jaarlijkse kosten met ruim 2 miljard euro toenemen.
Slechts 45 000 woningen niet op de riolering
Binnenkort is in Nederland 99,3% van alle huishoudens op de riolering aangesloten. Het grootste deel van de circa 45.000 niet-aangesloten woningen krijgt een eigen zuivering. In totaal wordt minimaal 1,5 miljard euro geïnvesteerd in de aanpak van lozingen in het buitengebied. Vooral in landelijke gemeenten kunnen de kosten en het rioolrecht hierdoor fors stijgen.
Beheer wordt lastiger
Met een jaarlijkse inspectie van 7% en een jaarlijkse reiniging van 11% van de riolering voldoen gemeenten aan de daarvoor bestaande aanbevelingen. Gescheiden afvoer van afvalwater en regenwater vereist extra beheer. Voorzieningen om regenwater in de grond te laten lopen zijn complexer en vragen meer aandacht. Handhaving moet voorkomen dat bewoners vuil water op het regenwaterriool lozen.
Nieuwe taken: Europa, grondwater en klimaat
Ook gemeenten zullen waarschijnlijk niet aan extra inspanningen ontkomen om de eisen voor de waterkwaliteit van de zogenaamde Europese Kaderrichtlijn Water te halen. Daarnaast moeten gemeenten samen met het waterschap en de bewoner grondwaterproblemen gaan oplossen. Ook mogelijke veranderingen in het klimaat en hierdoor veroorzaakte hevigere regenbuien vereisen aanpassingen om wateroverlast zoveel mogelijk te voorkomen. De uitgangspunten hiervoor zijn vastgelegd in het 'Nationaal Bestuursakkoord Water'. De benodigde maatregelen en kosten zijn nog niet bekend.
Intensieve samenwerking tussen gemeente en waterschap
Alle gemeenten hebben een Gemeentelijk Rioleringsplan. Bij het opstellen van dit plan is het waterschap betrokken. Daarnaast werkt 76% van de gemeenten met het waterschap samen via een waterplan, afkoppelkansenkaart, optimalisatiestudie en/of afvalwaterakkoord. Hierdoor worden integrale oplossingen bereikt en kosten bespaard.
Gegevensbeheer en meten zorgpunten
Gegevens over het riool zijn in een flink aantal gemeenten niet gemakkelijk beschikbaar. Belangrijke gegevens zoals het aangesloten oppervlak en capaciteiten van de gemalen zijn bij veel gemeenten alleen met een relatief grote onnauwkeurigheid bekend. De meeste gemeenten hebben inmiddels meetprojecten opgestart. Toch gebruikt de meerderheid voor beleidsonderbouwing en toetsing van rekenmodellen nog geen meetresultaten.
Onderbezetting bij gemeenten
Voor het beheren van de riolering hebben gemeenten 1600 formatieplaatsen in de
binnendienst nodig. Door onderbezetting is het feitelijk aantal formatieplaatsen niet meer dan 1350. De gevolgen van de onderbezetting zijn nu al te merken in bijvoorbeeld het gegevensbeheer. De genoemde nieuwe taken voor rioleringsbeheerders maken dit probleem nog urgenter.
Rioolrechten verdubbelen
Toename in de vervanging en het scheiden van afval- en regenwater vragen ook de komende jaren om forse en toenemende investeringen. Maar ook het tegengaan van wateroverlast en watervervuiling leiden tot nieuwe investeringen. Het rioolrecht zal fors stijgen. Het rioolrecht is de afgelopen 10 jaar meer dan verdubbeld. Opnieuw een verdubbeling lijkt een goede indicatie voor de komende 10 jaar.
bron:Rioned