De daling in criminaliteit en overlast sinds midden jaren '90 is mede
te danken aan de toename van politiepersoneel. In de periode 1996-2003
nam de kans op slachtofferschap van criminaliteit en overlast in totaal
met circa 10 procent af door de inzet van extra politiepersoneel. Het
effect van meer politie op de veiligheid was het grootst in stedelijke
regio's.
Dit concludeert het Centraal Planbureau (CPB) in het vandaag verschenen
CPB Document 'Police numbers up, crime rates down. The effect of police
on crime in the Netherlands, 1996-2003'. Het CPB analyseert in deze
publicatie het effect van de sterke toename van politiepersoneel in de
afgelopen jaren op slachtofferschap van criminaliteit en overlast.
Het kabinet heeft de ambitieuze doelstelling de criminaliteit en
overlast met 20 tot 25 procent te verlagen. Deze verbetering moet in de
periode 2008-2010 volledig zijn bereikt. Over het effect van meer
politiepersoneel op de veiligheid bestaat tot nog toe veel onzekerheid.
Deze studie vormt een bijdrage voor de afweging hoe de
kabinetsdoelstelling het best is te realiseren.
Bron van slachtoffergegevens vormt de Politiemonitor Bevolking, een
jaarlijkse enquàªte onder de Nederlandse bevolking. De enquàªte laat zien
dat criminaliteit en overlast al 10 jaar afnemen. Zo is tussen 1994 en
2003 het percentage woningen waar gedurende dat jaar is ingebroken,
gehalveerd. Eenzelfde daling geldt het percentage gestolen auto's. Ook
het veiligheidsgevoel is verbeterd. Het percentage mensen dat zegt dat
ze zich vaak onveilig voelden, is tussen 1994 en 2003 met 40 procent
afgenomen. Antwoorden op concrete vragen over veiligheid in de buurt
geven daarmee een ander beeld dan meer algemene onveiligheidsgevoelens,
zoals die vaak in de media te beluisteren zijn.
De resultaten van het onderzoek weerspreken het idee dat criminaliteit
zich slechts verplaatst als in een bepaald gebied meer politiepersoneel
wordt ingezet. Er kan sprake zijn van enige verplaatsingseffecten, maar
in totaal leidt meer politie tot een duidelijke vermindering van de
criminaliteit. De politiekorpsen zijn dus door de inzet van meer
personeel in staat om het algehele niveau van criminaliteit te verlagen.
Extra politie draagt bij aan een grotere veiligheid. Hieruit kan nog
niet worden geconcludeerd dat uitbreiding van de politie
maatschappelijk rendabel is. Om het maatschappelijk rendement te
bepalen, is een kosten-batenanalyse vereist. De baten zijn echter
moeilijk in beeld te brengen. Zo is de wisselwerking tussen
politiebescherming en inspanningen van mensen zelf om criminaliteit te
voorkomen, onduidelijk. Denk bijvoorbeeld aan de afweging om 's avonds
niet de deur uit te gaan, of om extra hang- en sluitwerk aan te
schaffen. Bovendien is naast doelmatigheid, ook rechtvaardigheid een
belangrijke overweging, zeker rond het strafrecht.
Herverdeling van politiepersoneel van landelijke naar stedelijke
gebieden draagt bij aan de doelstelling om het nationale niveau van
criminaliteit en overlast te verlagen. Zo is het geschatte effect van
meer politie op woninginbraak twee keer zo groot in de Randstad als in
de rest van het land en het effect op overlast van jongeren drie keer
zo groot. Uiteraard zijn er ook andere afwegingen bij het herverdelen
van politiemiddelen, zoals de beschikbaarheid van de politie in
landelijke gebieden.
In vergelijking tot vorige jaren vlakt tussen nu en 2010 de groei in de
omvang van het politiepersoneel per inwoner af. De bijdrage van de
politie aan de gewenste verhoging van de veiligheid ligt daarom vooral
in een betere inzet van bestaande middelen. Meer en beter
evaluatieonderzoek naar 'wat werkt en wat niet werkt' kan inzicht
bieden in de manier waarop de effectiviteit van de politie te
verbeteren valt.
Bron: Centraal Planbureau