De Nederlandse economie is opgebloeid.
Zowel 2006 als 2007 laat naar verwachting een economische groei
zien van 3% per jaar. De groei wordt breed gedragen; zowel de
consumptieve bestedingen door gezinnen, de investeringen door
bedrijven als de uitvoer nemen flink toe. De spanningen op de
arbeidsmarkt lopen op. Toch blijven de inflatie en de
contractloonstijging ook komend jaar beperkt. De overheid heeft
haar huishoudboekje weer redelijk op orde; zowel in 2006 als 2007
wijkt het begrotingssaldo maar weinig af van nul. Dit zijn de
hoofdpunten van de vandaag verschenen raming van het CPB voor de
economische ontwikkeling in Nederland in 2006 en 2007.
De raming is gepubliceerd in de CPB
Nieuwsbrief 2006/4. In de nieuwsbrief staat verder een column van
de nieuwe CPB-onderdirecteur George Gelauff over omgaan met
onzekerheid, een interview met het IMF over de Nederlandse
begroting, een artikel over ontslagbescherming en een artikel over
de onzekerheid bij grote infrastructurele werken. De nieuwsbrief is
ook (gratis) beschikbaar als PDF-bestand op de website van het CPB .
Internationale economische groei vlakt
af
De Amerikaanse economische groei is in het
derde kwartaal duidelijk afgezwakt door de scherpe daling van de
investeringen in woningen. Gezien de recente verdere afname in
bouwvergunningen zullen deze investeringen in de komende kwartalen
verder verminderen. Daar staat tegenover dat van de forse
olieprijsdaling na augustus enig positief effect uitgaat op het
beschikbaar inkomen en daarmee op de consumptie. Desalniettemin zal
volgend jaar voor het eerst sinds 2003 de feitelijke economische
groei lager zijn dan de potentiële groei. In het eurogebied
zal de economische groei in 2006 verreweg de hoogste zijn sinds
2000. Positief voor volgend jaar is dat het consumentenvertrouwen
sterk is verbeterd en dat het vertrouwen van producenten in zes
jaar niet zo hoog is geweest. Desondanks zal ook in het eurogebied
de groei in 2007 naar verwachting iets teruglopen. Dit komt
voornamelijk door krap begrotingsbeleid in Duitsland.
Nederlandse economie groeit robuust en
stabiel
Net als in 2006 bedraagt de economische
groei in 2007 naar verwachting 3%. De binnenslands geproduceerde
uitvoer valt komend jaar iets terug door de wat minder uitbundige
internationale economische ontwikkeling. Daar staat tegenover dat
de
bedrijfsinvesteringen volgend jaar juist
nog wat harder aantrekken dan dit jaar, terwijl de particuliere
consumptie in beide jaren ongeveer even hard groeit.
Consumptie in de lift
Na een aantal magere jaren hebben gezinnen
weer meer geld te besteden door herstel van werkgelegenheid en
koopkracht. Bovendien is het gezinsvermogen door stijgende
huizenprijzen en beurskoersen flink toegenomen. Verwacht wordt dat
de particuliere consumptie in zowel 2006 als 2007 met 2,25% stijgt,
de hoogste groei sinds 2000. In 2006 nemen de consumptieve
bestedingen meer toe dan het beschikbaar gezinsinkomen, waardoor de
zogenoemde individuele spaarquote daalt tot 3,25%, een historisch
dieptepunt. Sinds 2003 geven gezinnen meer uit dan ze aan inkomen
beschikbaar hebben en financieren ze een deel van hun consumptie
uit hun vermogen.
Groei wederuitvoer blijft onstuimig
De uitvoer blijft in zowel 2006 als 2007
de grootste bijdrage leveren aan de economische groei. De
wederuitvoer blijft in beide jaren met dubbele cijfers toenemen. De
made in Holland uitvoer zal dit en volgend jaar met respectievelijk
4% en 3,5% toenemen, beduidend meer dan in 2005. Dit jaar
profiteren exporteurs vooral van de aantrekkende wereldhandel.
Verwacht wordt dat de voor Nederland belangrijke economieën,
zoals die van de Verenigde Staten en Duitsland, in 2007 wat minder
hard groeien. Dit heeft een drukkend effect op de binnenslands
geproduceerde uitvoer. Door een gunstige ontwikkeling van de
prijsconcurrentiepositie blijft de terugval echter beperkt.
Investeringen trekken aan
De bedrijfsinvesteringen laten in 2006 en
2007 een stevige groei zien. Ondernemers zijn gemiddeld genomen
zeer optimistisch over de economie en de bezettingsgraad loopt op.
Wel drukken de sterk gestegen invoerprijzen, waaronder die van
energie, dit jaar naar verwachting de bedrijfswinsten. Hierdoor
loopt de arbeidsinkomensquote in 2006 voor het eerst sinds 2001 op.
In 2007 zullen de bedrijfswinsten zich waarschijnlijk herstellen,
doordat met vertraging de eerder gestegen invoerkosten in de
afzetprijzen worden doorberekend.
Oplopende spanning op arbeidsmarkt
De daling van de werkloosheid, die begin
2005 inzette, haperde wat in het afgelopen derde kwartaal. Andere
indicatoren van de arbeidsmarkt bleven zich positief ontwikkelen.
Zo steeg het voor seizoeninvloeden gecorrigeerde aantal vacatures
eind september naar een recordhoogte van 219 000. Ook blijft het
aantal faillissementen gestaag dalen. Nog belangrijker is dat ook
het aantal werkzame personen vanaf vorig jaar zomer weer oploopt.
Doordat de kans op het vinden van een baan aanzienlijk is
toegenomen, bieden zich steeds meer mensen aan op de arbeidsmarkt.
De licht stagnerende daling van de werkloosheid lijkt vooral
daardoor te worden verklaard. Verwacht wordt dat de werkloosheid in
2006 zal afnemen tot gemiddeld 415 000 personen, oftewel 5,5% van
de beroepsbevolking. Voor volgend jaar wordt een verdere daling van
de werkloosheid geraamd tot 4,75% van de beroepsbevolking, ruim
onder het geschatte niveau waarbij de arbeidsmarkt in evenwicht
is.
Inflatie en loonstijging blijven
gematigd
De inflatie bedraagt volgens de huidige
inzichten 1% in 2006, het laagste niveau in de afgelopen 16 jaar.
De inflatie wordt gestuwd door de hoger energie- en invoerprijzen.
Daar staat tegenover dat diverse overheidsmaatregelen, zoals de
afschaffing van het gebruikersdeel van de onroerend-zaakbelasting
(OZB), een drukkend effect hebben van ruim 0,5%-punt. Ook in 2007
blijft de inflatie met 1,25% waarschijnlijk laag. Dan wordt de
inflatie gedrukt door de afschaffing van de MEP-heffing en zal naar
verwachting het opwaartse effect van de invoer- en energieprijzen
geringer zijn. De oplopende krapte op de arbeidsmarkt komt naar
verwachting slechts in beperkte mate tot uiting in de
contractloonstijging in 2007. Dit komt mede doordat voor ongeveer
eenderde van de werknemers al een cao voor geheel 2007 is
afgesloten, terwijl de conjuncturele situatie ten tijde van de
onderhandelingen minder gunstig was.
Overheidsbegroting ongeveer in
evenwicht
Het EMU-tekort is de afgelopen jaren
gestaag afgenomen. Dit is vooral het gevolg van substantiële
ombuigingen en lastenverzwaringen in 2004 en 2005. Door de gunstige
economische situatie en de hogere gasbaten is in 2006 sprake van
een kleine verdere verbetering, zodat zelfs een positief saldo
resulteert van 0,1% van het BBP. Dat is iets gunstiger dan ten
tijde van Prinsjesdag werd voorzien, voornamelijk door meevallende
belastingopbrengsten. In 2007 slaat het teken weer om en resulteert
naar verwachting een tekort van 0,2% van het BBP. Dat is juist iets
ongunstiger dan in de vorige raming (Macro Economische Verkenning
2007) werd voorzien, voornamelijk doordat de neerwaarts bijgestelde
olieprijs leidt tot lagere gasbaten.
Onzekerheden
Er zijn zowel opwaartse als neerwaartse
risico s bij deze projectie. De afzwakking van de Amerikaanse
economie is een feit, maar het tempo en de duur ervan zijn onzeker.
In Europa en Japan zou de positieve stemming onder ondernemers tot
een sterkere stijging van de binnenlandse vraag kunnen leiden. Het
Amerikaanse tekort op de lopende rekening is opgelopen tot 7% van
het bruto binnenlands product (BBP) en deze omvang is op langere
termijn onhoudbaar. Een depreciatie van de dollar zal
waarschijnlijk deel uitmaken van het aanpassingsproces. In welke
mate en wanneer dit gebeurt is echter uiterst onzeker. De projectie
is gebaseerd op een koers van 1,25 dollar per euro in 2007, maar
eind november kwam de dollar onder druk te staan. Een forse
dollarval heeft op korte termijn een drukkend effect op de
economische groei in het eurogebied, waaronder in Nederland.
bron:CPB