De ministerraad heeft op voorstel van minister Donner van Justitie ingestemd met een wetsvoorstel dat de mogelijkheden in het jeugdstrafrecht verruimt om het gedrag van probleemjongeren steviger aan te pakken. Zo kan de rechter meer maatwerk leveren omdat alle combinaties van jeugdstraffen mogelijk worden. Dit leidt tot meer keuzemogelijkheden voor de rechter en tevens tot vereenvoudiging van het jeugdstrafrecht. Nu kan bijvoorbeeld een onvoorwaardelijke jeugddetentie niet worden gecombineerd met een geldboete. Dat is binnenkort wel mogelijk. Ook worden beperkingen die gelden voor de mogelijkheid een jeugddetentie op te leggen samen met een taakstraf weggenomen.
Er is sprake van een verharding van de jeugdcriminaliteit. Meer jongeren plegen zwaardere geweldsdelicten en hebben in toenemende mate te kampen met ernstige gedragsproblemen. Strafrechtelijke aanpak van deze jongeren zal effectiever zijn als die meer gericht is op (her)opvoeding.
Voor een dergelijke aanpak bestaan echter te weinig mogelijkheden in het jeugdstrafrecht. Daarom stelt het kabinet een nieuwe sanctie, de gedragsmaatregel, voor van minimaal zes maanden en maximaal à©à©n jaar. De rechter geeft in zijn uitspraak aan hoe de maatregel er uitziet. De jongere volgt bijvoorbeeld een programma dat bestaat uit speciale behandeling of begeleiding, of uit een combinatie daarvan. Zowel bestaande als nieuwe programma's komen in aanmerking. Dit kan de Individuele Trajectbegeleiding zijn maar ook de nieuwe zogeheten Multidimensional Treatment Foster Care. Jongeren met chronisch anti-sociaal of crimineel gedrag, of die lijden aan ernstige emotionele stoornissen worden bij deze aanpak geplaatst in een pleeggezin dat vooraf een speciale training heeft gehad. Zij staan onder streng toezicht met duidelijke regels, zowel thuis als op school.
Of de rechter de gedragsmaatregel oplegt, hangt af van de ernst van het misdrijf, de veelheid van de gepleegde misdrijven, eerdere veroordelingen en de aard van de problemen van de jongere. De maatregel biedt uitkomst als de rechter een voorwaardelijke straf of een taakstraf in een bepaald geval te licht vindt en een plaatsing in een justitiële jeugdinrichting te zwaar. De meerwaarde van de maatregel is dat de jongere een heropvoeding ondergaat buiten de gebruikelijke justitiële jeugdinrichting.
Een snelle reactie op crimineel gedrag is belangrijk. Toch blijkt het niet altijd mogelijk een zaak snel ter zitting te brengen. Daarom wordt in de praktijk gebruik gemaakt van de mogelijkheid om de voorlopige hechtenis onder voorwaarden te schorsen: instanties die met jongeren werken hebben daar behoefte aan. Maar zij willen ook ruimere mogelijkheden om bijtijds met een vorm van behandeling of begeleiding te beginnen nog voor de rechter vonnis heeft gesproken. De voorwaarden voor schorsing van de voorlopige hechtenis mogen vanwege de onschuldpresumptie - een ieder is onschuldig tenzij het tegendeel is bewezen - niet het karakter hebben van een straf of bij de verdachte de indruk wekken dat hij al is veroordeeld. Dat leidt tot onduidelijkheid en stuit op juridische bezwaren. Het kabinet meent dat bij de schorsing van de voorlopige hechtenis een aanpak tot maximaal zes maanden acceptabel is. Deze aanpak moet bestaan uit voorwaarden die positief uitwerken op het gedrag van de jongere, zoals het aanleren van sociale vaardigheden, lichte leerprojecten of een contact- of locatieverbod.
Bij diefstal kan nu geen beslag worden gelegd op de spullen van een jongere om de geldboete te verhalen. Dat wordt anders. Steelt een jongere geld uit de kassa van een winkel dan kan bijvoorbeeld zijn scooter in beslag worden genomen en worden verkocht als hij de boete niet betaalt. De boete wordt dan uit de opbrengst voldaan. Betaalt hij wel dan komt de scooter terug.
De ministerraad heeft ermee ingestemd dat het wetsvoorstel voor advies aan de Raad van State zal worden gezonden. De tekst van het wetsvoorstel en van het advies van de Raad van State worden pas openbaar bij indiening bij de Tweede Kamer.
bron:RVD